Duurzame en energiezuinige verbouwing van een karaktervolle stadswoning

Ecologisch verbouwen: een bewuste keuze

‘Het huis heeft heel wat mooie karakteristieke elementen,’ vertelt Raf. ‘We wilden die uiteraard graag behouden. Maar het huis was niet meer aangepast aan de standaarden van vandaag, zeker op vlak van energie. Zo werd het verwarmd met 3 oude gaskacheltjes.’ 

‘Duurzaamheid houdt mij wel bezig. Ik vind het belangrijk om zo ecologisch mogelijk te verbouwen. Maar volgens mij is dat ook gewoon slim. We moesten het hele huis aanpakken, van onder tot boven. Ik denk dat energiezuinig en ecologisch verbouwen op termijn ook financieel het meest voordelig is.’ 

Op zoek naar de juiste warmtepomp 

‘Met de hoge prijzen van vandaag leek gas ons geen toekomstgerichte oplossing meer. Een volledig nieuwe centrale verwarming met gasleidingen, radiatoren en een gas-condensatieketel plaatsen, zou ook een serieuze investering zijn. Bovendien hebben we voor de EPB-aangifte laten berekenen hoeveel energie we nodig zouden hebben voor een gasinstallatie enerzijds en een warmtepomp anderzijds. De energiekosten met een warmtepomp bleken de helft lager te liggen (zelfs zonder zonnepanelen). De investering van de warmtepomp zullen we dus wel terugwinnen. Zeker als je er de premie van 3000 euro bijrekent.’ 

‘De vraag was dan welke warmtepomp we zouden nemen. Je hebt geothermische warmtepompen, waarvoor je ofwel een diepe boring moet doen in de ondergrond ofwel een horizontaal netwerk van buizen in je tuin moet leggen. Dat is de warmtepomp met het hoogste rendement. Maar voor ons rijhuis zouden we daarvoor een grote boorinstallatie over ons dak moeten laten tillen, want onze tuin was te klein voor een horizontaal buizennet. Een dure onderneming is dat.’ 

‘Na onderzoek bleek een luchtwaterwarmtepomp voor ons stadshuis een betere keuze. In een rijhuis heb je sowieso meer beschutting en minder verwarming nodig. Bij een luchtwaterwarmtepomp plaats je een unit op je dak en eentje binnen, in ons geval in de kelder. Samen halen ze warmte uit de omgevingslucht. De installatie verwarmt je water voor je centrale verwarming en voor je douche en je keuken.’ 

Ik denk dat energiezuinig en ecologisch verbouwen op termijn ook financieel het meest voordelig is.

Vloerverwarming voor oude vloeren

‘Een warmtepomp werkt het beste met vloerverwarming. Dan kan je op lagere temperatuur verwarmen en verbruikt je warmtepomp veel minder. Maar in een oudere woning is het zoeken naar de beste manier om zo’n vloerverwarming te leggen.’ 

‘In onze achterbouw gebruiken we de bestaande betonplaat. Daarbovenop komt isolatie en dan vloerverwarming. Daardoor zal de vloer iets hoger komen te liggen dan nu. Dat zorgt wel voor een hoogteverschil met de gang, waar we de mooie oude vloer willen behouden.’ 

‘In de voorbouw willen we graag een houten vloer, want dat past beter bij de stijl van het huis. De vloer is onderkelderd en ligt op houten plafondbalken. Alleen heb je voor vloerverwarming een chape nodig, en dat lukt niet zomaar op de bestaande houten vloerconstructie. We hebben wel gekeken naar een systeem van vloerverwarming zonder chape. Maar dat bleek enorm duur. Dus is de architect verder gaan zoeken.’ 

Uiteindelijk vond hij een oplossing met zwaluwstaartplaten. Dat zijn metalen platen die je op de bestaande houten vloerconstructie legt en die de draagkracht van je vloer versterken. Die zijn maar 2 centimeter dik. Daarop komt je vloerverwarming. Vervolgens leggen we een dunne chape van 3 in plaats van de gewoonlijke 7 cm en daarop de parketvloer. De isolatie plaatsen we tussen de plafondbalken in de kelder.’ 

‘Voor de slaapkamers hebben we laagtemperatuurconvectoren gekozen. Verschillende aannemers raadden ons aan om een lucht-luchtwarmtepomp te plaatsen voor de slaapkamers. Maar dan zouden we dus 2 systemen hebben. Dat vonden we een beetje overdreven.’ 

Ecologisch isoleren 

Het huis van Raf wordt ook grondig geïsoleerd. De vorige eigenaars hadden onlangs nog wel het dak laten isoleren. Raf en zijn vrouw gaan alle gevels en de vloer isoleren. ‘Als je een lucht-waterwarmtepomp plaatst, moet je huis echt goed geïsoleerd zijn,’ legt Raf uit. ‘Anders heb je heel hoge elektriciteitskosten, want dan moet de pomp te hoge temperaturen realiseren.’ 

‘De voorgevel isoleren we langs binnen, om de mooie gevel te behouden. De achtergevel isoleren we langs buiten. We kiezen voor isolatie met cellulose, papiervlokken. Dat hadden we ook in onze vorige woning en we waren daar heel tevreden over. Papiervlokken zorgen voor een goed en gezond luchtklimaat en een aangenaam gevoel, warm in de winter en koel in de zomer. Alleen waren papiervlokken niet overal mogelijk. Op de vloer leggen we een dunne synthetische isolatie. Daarmee kan je met een dunne laag toch voldoende rendement halen.’ 

Verbouwen met respect voor het karakter van de woning 

Raf maakte nog wel meer duurzame keuzes. ‘Door de achterbouw in houtskeletbouw te realiseren, kiezen we voor een duurzaam materiaal en een snellere manier van bouwen. Onze zonnepanelen zijn dan weer een logische keuze in combinatie met de warmtepomp.’ 

‘Maar het meest bijzonder aan onze verbouwing is hoe we het authentieke karakter van de woning zoveel mogelijk hebben verzoend met de ecologische keuzes. Door de voorgevel aan de binnenkant te isoleren, verliezen we misschien wel 15 cm ruimte. Maar de woonkamer is groot genoeg en zo kunnen we de mooie voorgevel behouden.' 

‘We wilden daarnaast de mooie plafonds graag behouden. Maar als je goed isoleert, moet je ook goed ventileren. In een nieuwbouw steek je het ventilatiesysteem in een vals plafond. Wij zijn gegaan voor een systeem met ventilatieroosters in de ramen, en een ventilatieschacht in keuken, badkamer en toilet. De buizen voor het sanitair konden we dan weer kwijt in de vroegere schouw.’ 

Vooral winst 

Of Raf moeilijke compromissen heeft moeten sluiten voor zijn ecologische verbouwing? ‘Niet echt. Het is natuurlijk een grote investering. Het is dan ook fijn om beroep te kunnen doen op premies. We hebben ook een renteloze ‘mijn VerbouwLening' aangevraagd.’ 

‘De meeste kosten, zoals de isolatie en de zonnepanelen, verdienen zichzelf terug, zeker met de stijgende energieprijzen. Ook de warmtepomp is op termijn de juiste keuze. Maar geen van die keuzes voelen voor ons echt moeilijk aan. We kijken alvast uit naar de zomer. Dan zou ons nieuwe huis helemaal af moeten zijn.

Antwerpen renoveert

Zelf aan de slag?

Wie zijn woning duurzaam wil verbouwen, vindt alle informatie en een stappenplan op Antwerpen renoveert.

Ga naar de website