Windmolens die je graag in je achtertuin wil: From Waste to Wind

Bram is oprichter van de vzw From Waste to Wind. Hij deed waardevolle ervaring op  bij de Vlaamse overheid, waar hij de milieu-effecten van grote windmolens opvolgde. Nu wil hij met zijn eigen bedrijf windmolens tot dicht bij jou brengen. From Waste to Wind kon al rekenen op een internationale prijs én extra steun van het Antwerpse Klimaatfonds.

Maak kennis met een innovatief en creatief verhaal over windmolens. Wedden dat ook jij anders gaat kijken naar die draaiende wieken in het landschap?

Een andere blik op windmolens

‘Bij de Vlaamse overheid zag ik dat windmolens nog op heel wat weerstand botsen,’ vertelt Bram. ‘Nochtans zijn er al best strenge regels om de impact van windmolens op hun omgeving te beperken. Maar mensen kennen die niet. Ze vrezen dat windmolens geluidsoverlast zullen veroorzaken en hun zicht wegnemen, en willen ze daarom niet in hun achtertuin.’

‘Ik wilde mensen anders naar windmolens doen kijken. Eerst maakte ik zelf windmolens uit oude tonnen, met magneten uit harde schijven. Ik vond het fantastisch om uit niets iets te kunnen maken. Ik ontmoette andere mensen op het internet die probeerden een windmolen te maken. Zo is de bal aan het rollen geraakt.’

Avonturen met een 3D-printer

‘Ik ben dan bij Time Circus terechtgekomen, een kunstencollectief dat vanalles bouwt met gerecupereerde materialen. Ze baten ook Loods 21 en Bar Paniek uit aan het Kattendijkdok. Ik hoorde dat er een wiek stuk was van hun zelfgebouwde windmolen. Die heb ik hersteld.’

‘De eerste wieken waren gemaakt van rioolbuizen uit pvc en dat is niet zo UV-bestendig. Ze draaiden ook te goed, waardoor de generator stuk ging. Toen kwam ik op het idee om de wieken te gaan 3D-printen. Ik kocht een printer van 200 euro en samen met de mensen van Fablab+ ging ik aan de slag.’

‘Plastic printen gaat niet vanzelf, het kan krimpen en vervormen. Het duurde een paar maanden voor we het in de vingers hadden. Maar op een gegeven moment hadden we een volledige zelfontworpen windturbine geprint, in stukjes van 20x20x20 cm, het maximumvolume van onze printer.’

(Lees verder onder de afbeelding)

Start-up in de prijzen

‘Die windmolen heeft een paar maand goed gedraaid. We hebben er een prijs mee gewonnen van 10 000 dollar bij Hackaday, een internationaal platform voor innovatieve makers. Dat was een mooi duwtje in de rug. Het bevestigde ook dat mensen geïnteresseerd zijn om zelf zoiets te kunnen bouwen.’

‘Ondertussen hadden we ook de vzw From Waste to Wind opgericht. We willen de drempel naar hernieuwbare energie en kleinschalige windenergie in het bijzonder wegnemen, en energieproductie terug dichter bij de mensen brengen.’

‘Ons businessmodel is nu vooral om onderzoek te doen en te sensibiliseren. Dat doen we met prijzengeld en met subsidies. Tot nu toe lukt dat redelijk goed. Zo kregen we ook een subsidie van het Klimaatfonds van stad Antwerpen. Die is ontzettend belangrijk om verder te kunnen werken zonder afhankelijk te zijn van investeerders die verlangen dat we winst maken. We kunnen onze eigen koers varen en ons helemaal concentreren op ons maatschappelijk doel.’

(Lees verder onder de afbeelding)

Eerst onderzoek, dan opschalen

‘We zouden wel heel snel een productielijn kunnen opzetten voor off-grid windmolens (niet met het elektriciteitsnet verbonden) van 2 meter diameter. Maar er zit nog zoveel toekomst in nieuwe materialen. We willen grotere windmolens maken van 4 meter, die zouden volstaan voor een gemiddeld gezin. En we willen een netwerk maken van al die windmolens via de cloud zodat je op elk moment kan zien hoeveel je windmolen opbrengt.’

‘Uiteindelijk zal ons businessmodel waarschijnlijk wat gemengder worden en zullen we wel inkomsten genereren. We geloven dat een goed product zichzelf zal verkopen.’ 

Open source

‘Kleinschalige energie interesseert veel mensen, maar is nog niet evident. Kleine windmolens zouden een erg mooie aanvulling zijn bij de vertrouwde zonnepanelen, want bij ons schijnt de zon niet altijd. Wind hebben we in Vlaanderen genoeg. Ondertussen geeft de Vlaamse overheid ook steun voor windmolens van 10 kW. Wij denken dat we met 3D-printing de windmolens duurzamer, goedkoper én toegankelijk kunnen maken.’ 

‘Ook Europa ziet de kansen van lokale energieproductie. Er is wetgeving in de maak die je toelaat om met je buren je elektriciteit te delen, zonder afhankelijk te zijn van een leverancier.’ 

‘From Waste to Wind haakt op die evoluties in door zoveel mogelijk open source te werken. De bouwplannen van de windmolen komen online. Met instructies over hoe je met een gewone huis-, tuin- en keuken 3D-printer een windmolen maakt volgens de regels van de kunst. We informeren ook over hoe je de elektriciteit moet aansluiten. Alles komt op de website, sociale media en verschillende makersplatformen.’ 

‘Nu, je moet wel een beetje handig zijn om een windmolen te bouwen. Het printen zelf vraagt al even tijd om onder de knie te krijgen en je moet iets weten over elektriciteit. Het is dus een beetje een project voor handige harry’s, maar wij zullen die zoveel mogelijk bijstaan.’

(Lees verder onder de afbeelding)

Experimenteren met gerecycleerd plastic

‘Ondertussen hebben we ons tweede prototype gelanceerd. We hebben zelf een groter printbed gezet op een bestaande 3D-printer. Zo kunnen we wieken van 1 m lengte in 1 stuk printen. Dat is toch iets sterker.’

‘We willen ook experimenteren met nieuwe plasticsoorten. Onze eerste molen hebben we geprint met PLA, de meest gebruikte plastic in de 3D-wereld. Dat is een bioplastic gemaakt van maïszetmeel, dus er komt geen petroleum aan te pas. Maar op termijn willen we graag PET gebruiken dat we zelf inzamelen in het Antwerpse.’

De volgende generatie

‘Een andere belangrijke poot van ons werk is sensibilisering en informatie. Nu geven we al workshops voor kinderen uit het 5de en 6de leerjaar. De kinderen ontwerpen in de workshop kleine propellertjes. Zij zijn de toekomst, we hopen dat zij de evolutie naar een meer milieuvriendelijke wereld kunnen versnellen.’

(Lees verder onder de afbeelding)

‘De volgende stap is om volwassenen een windmolen te helpen maken voor eigen gebruik. Zo’n workshop organiseren we volgend jaar in Bar Paniek. We zullen uitleggen hoe je moet printen, maar ook alle vragen beantwoorden over elektriciteit, vergunningen, rendabiliteit en de beste plaats om je windmolen te zetten.’

Het oog wil ook wat

‘Wij zijn ook bezig met het uitzicht van de windmolens. Nu zijn windmolens vaak lelijke, industriële, witte pylonen. Je kan nochtans evengoed iets maken dat mooi is. Zo is er een Nederlands bedrijf met een windmolen met houten wieken. Die is veel aaibaarder dan een gewone windmolen en zij hebben nu wel succes.’

‘De subsidie van de stad zullen we ook gebruiken om een mooie windmolen te ontwikkelen, die volgend jaar op de kaaien komt. We werken daarvoor samen met kunstenaar Timothy Seghers. We weten nog niet wat het wordt en zijn zelf erg benieuwd.’

Klimaat- en milieuwinst

‘De best meetbare milieuwinst die we met onze windmolens kunnen maken, is het plastic dat we uit het milieu halen. Als we echt windmolens in productie nemen, zal dat volume snel oplopen. In onze huidige windmolen zit immers zo’n 7 kilo plastic. In de volgende windmolen hopen we op 40 kilo te komen! En dat plastic zetten we zo’n 10 tot 20 jaar vast in windmolenwieken. Eens de levensduur ten einde is, willen we het plastic opnieuw smelten en hergebruiken. 

Uit studies blijkt dat de meeste CO2 in de productie van een windmolen gaat naar materialen die hoge temperaturen nodig hebben: staal, magneten, koper… Wat dat betreft zitten we met onze plastic molen goed.’

‘Maar met From Waste to Wind realiseren we ook een grote onrechtstreekse milieuwinst. We brengen mensen meer liefde voor de windmolen bij, voor hernieuwbare energie. Dat druk je niet zomaar in cijfers uit.’

Zelf aan de slag?

Heb je interesse om zelf aan de slag te gaan met een windmolen op jouw perceel? Leer meer over de mogelijkheden, de opbrengst en hoe je eraan kan beginnen op de masterclass 'Je eigen windtubine' op 29 oktober in Bar Paniek.

Oproepen Klimaatfonds

Geïnspireerd door het verhaal van From Waste to Wind? Heb je zelf ook een vernieuwend Antwerps project dat bijdraagt aan de ambitieuze klimaatdoelstellingen van stad Antwerpen? Hou dan deze pagina in de gaten voor nieuwe projectoproepen.