Thematische oproep: hernieuwbare energie in meergezinswoningen

Kader van de oproep

Stad Antwerpen voert een ambitieus klimaatbeleid. Ze streeft naar een CO2-reductie van 50 tot 55% tegen 2030. Tegen 2050 wil Antwerpen bovendien klimaatrobuust en klimaatneutraal zijn. Deze ambitieuze doelstellingen zijn vervat in het Klimaatplan 2030.

Om deze doelstellingen te realiseren, rekent de stad onder meer op een aanzienlijke toename van zonnepanelen en warmtepompen in Antwerpen. Zo kunnen de energie- en warmtevoorziening in de stad duurzamer worden aangepakt. Aangezien meer dan 70 % van de gebouwen in de stad meergezinswoningen zijn, spelen deze gebouwen een belangrijke rol in de stap naar klimaatneutraliteit.

Met deze thematische investeringsoproep zoekt Stad Antwerpen (mede-)eigenaren, VME’s of syndici die projecten willen opzetten in meergezinswoningen (gebouwd voor 2014) met het oog op de collectieve productie en gebruik van duurzame energie. De projecten moeten in de praktijk onderzoeken welke combinaties van duurzame en hernieuwbare technieken mogelijk zijn in meergezinswoningen. Op die manier kunnen ze aantonen dat de keuze voor hernieuwbare technieken in die gevallen ook een rendabele keuze voor het gebouw is. 

De oproep wil in de eerste plaats projecten ondersteunen waarbij een warmtepomp gecombineerd wordt met andere duurzame technieken. Het project moet kaderen binnen een totaalaanpak van het gebouw.

Voorbeeldprojecten

In een meergezinswoning wordt de centrale stookinstallatie vervangen worden door één of meerdere collectieve warmtepompen. Deze voorzien warm water aan een centrale waterloop, die voor warmte zorgt in elk appartement. De warmtepomp(en) kan (kunnen) gevoed worden door een collectieve PV-installatie, waardoor het eigenverbruik van de opgewekte stroom vergroot en zo bijdraagt aan een betere businesscase. 

Dit concept kan nog verbeterd worden door de centrale installatie aan te sluiten op de plaatselijke privatieve middenspanningscabine waardoor er gewerkt kan worden met een veel lager elektriciteitstarief. En ook een collectief laadsysteem voor elektrische voertuigen op de parkeerplaats kan extra kansen bieden om het zelfverbruik van de PV-installatie nog te verhogen.

Kandidaat-indieners vinden meer informatie en andere mogelijke voorbeelden in dit inspiratiedocument.

Doel van de oproep

Deze thematische oproep mikt op projecten die een goed voorbeeld zijn van hoe collectieve productie en collectief verbruik van hernieuwbare energie in meergezinswoningen toegepast wordt. Hieronder verstaan we:

Projecten die kwalitatief, schaalbaar en exemplarisch zijn

Stad Antwerpen zoekt voorbeeldprojecten die collectieve systemen voor het opwekken en gebruiken van duurzame energie in bestaande meergezinswoningen slim combineren tot economisch haalbare en repliceerbare concepten. 

Inzicht krijgen in (combinaties van) technieken voor verschillende types van gebouwen

Stad Antwerpen wil zicht krijgen op welke combinaties van technieken aangewezen en haalbaar zijn voor verschillende gebouwtypes. Ze wil hernieuwbare bronnen maximaal aanwenden en energie besparen.

Zelf leren en anderen laten leren

Deze oproep besteedt extra aandacht aan het leren uit goede voorbeelden of valkuilen, in functie van het nog uit te werken stedelijk adviesbeleid rond warmtepompen.

Goede communicatie draagt ertoe bij dat stedelijke diensten, studiebureaus, leveranciers en bewoners hun kennis vergroten over: 

• drempels die leven bij eigenaren en manieren om deze weg te werken;
• de kostenefficiëntie, technische haalbaarheid en sociale waardering van nodige maatregelen;
• kennis over innovatieve en opschaalbare oplossingen rond duurzame energie voor meersgezinswoningen;
• hoe slim samen te werken met syndici, (mede-)eigenaars en professionals om collectieve uitdagingen als duurzame energie voor meergezinswoningen efficiënt aan te gaan.

Wie kan een project indienen?

De projectoproep is gericht op mede-eigenaars, syndici en verenigingen van mede-eigenaars (VME's) van Antwerpse private appartementen of appartementsgebouwen, gebouwd voor 2014, die samen met een ondersteunende partner een project opstarten.

Een projectaanvraag wordt ingediend door een consortium dat steeds bestaat uit:

• een mede-eigenaar, VME of syndicus die indiener en trekker is van het project én
• een of meerdere ondersteunende partners:
  • een studiebureau;
  • een technologieleverancier en fabrikant;
  • een energy service company (bv. heat-as-a-service);
  • een burgercoöperatie;
  • …

Consortia moeten een intentieverklaring van minstens één (mede)eigenaar van de meersgezinswoning kunnen voorleggen. De technische partners geven minstens 2 relevante referenties mee bij de aanvraag. Elke partij mag maximum in 2 dossiers betrokken zijn. 

Welke projecten komen niet in aanmerking?

• nieuwbouwprojecten of gebouwen gebouwd in of na 2014; 
• projecten in bestaande gebouwen die slechts ten gunste zijn van 1 appartement;
• projecten waarbij een warmtepomp geen onderdeel uitmaakt van het projectvoorstel;
• projecten waarbij geen eigenaars deel uitmaken van het consortium.

Verloop van een project

Goedgekeurde projecten doorlopen 2 fases:

Fase 1: studiefase

Tijdens deze fase verrichten de partners een haalbaarheidsstudie voor de specifieke (combinatie van) technieken die ze opnamen in hun projectaanvraag. Deze haalbaarheidsstudie moet voldoen aan de minimumvoorwaarden die zijn opgenomen in dit document. De studie wordt ingediend binnen het jaar na goedkeuring van het project. Projecten die een gunstige haalbaarheidsstudie opleveren én, op basis daarvan, een investeringsbeslissing tot uitvoering van de werken van de (Bijzondere) Algemene Vergadering voorleggen, stromen door naar fase 2.

Fase 2: realisatiefase

Tijdens deze fase worden de investeringswerken aan het gebouw uitgevoerd. Het project moet gerealiseerd zijn binnen de 3 jaar na de start van fase 1.

Ondersteuning

Financiële ondersteuning

Deze oproep is een investeringsoproep: zowel investerings- als werkingskosten komen in aanmerking voor subsidie. Een projectaanvraag bevat steeds een subsidieaanvraag voor beide fases.

• Fase 1 – studiefase: hiervoor wordt een werkingssubsidie voorzien van maximaal € 6.000. De subsidie voor fase 1 wordt betaald wanneer het project door het college goedgekeurd werd.
• Fase 2 - realisatiefase: Projecten kunnen in hun projectaanvraag een investeringssubsidie tot maximaal 24.000 euro aanvragen voor de uitvoering van de werken. De subsidie voor fase 2 wordt uitbetaald aan het einde van fase 2, bij oplevering van een eindverslag. De aanvrager kan een voorschot van maximaal 50% aanvragen op de uitbetaling van de investeringskosten, zodra er een voorschotfactuur van de leverancier wordt voorgelegd. 

De stad heeft voor deze oproep een totaalbudget van 300.000 euro voorzien.

Begeleiding

Goedgekeurde projecten krijgen een meter of peter toegewezen uit de stadsadministratie, die het project mee opvolgt. Hij/zij is het eerste aanspreekpunt voor specifieke noden. 

Netwerk

Mede-eigenaars, VME’s en syndici kunnen online de juiste partners vinden voor hun project via het platform van Samen Klimaat Actief. Hiervoor neemt de kandidaat contact op via het centrale aanspreekpunt van de organisatie, jan.jaeken@samenklimaatactief.be. 

Waarop wordt een project beoordeeld?

• Projecten moeten in overeenstemming zijn met het algemeen subsidiereglement Klimaatfonds
• De precieze criteria waarop de projectvoorstellen voor deze thematische oproep beoordeeld worden, lees je in het toelichtingsdocument (hoofdstuk 5)

Een project indienen

Lees het reglement grondig na

• Elk project dat ingediend wordt, is onderhevig aan het algemeen subsidiereglement. Lees het goed na.
• Lees ook grondig het toelichtingsdocument. Dit geldt als aanvullend reglement voor deze oproep en bevat onder andere de beoordelingscriteria voor ingediende projecten. 

Dien je dossier volledig in

Uiterste indieningsdatum van projecten was 30 september middernacht. Het is niet meer mogelijk een dossier in te dienen.

Stel je vragen 

Heb je vragen? Aarzel niet en stuur ze via mail naar duurzame.stad@antwerpen.be.